Америкийн “Time” сэтгүүлийн газраас дэлхийн улс орнуудын амьдралын өртгийн чансааг гаргажээ. Энэхүү чансааг гаргахдаа ард иргэдийн худалдан авах чадвар, байр түрээслэх үнэ, хүнсний барааны үнийг Америкийн Нью-Йорк хоттой харьцуулдаг байна. “Time”-ийн чансаагаар дэлхийн хамгийн хямд орноор ӨАБНУ шалгарлаа. 

1. ӨАБНУ
2. Энэтхэг
3. Косово
4. Саудын Араб
5. Казахстан
6. Замби
7. Оман
8. Парагвай
9. Чех
10. Македон

Харин манай улс Япон, Сингапуртай эн зэрэгцэн, дэлхийн хамгийн өртөг өндөртэй орны тоонд орсон байна. Улаанбаатарт эд бараа, хүнс, хоолны газрын үйлчилгээний үнэ Нью-Йорктой бараг адилхан байжээ. 

Нийт 112 орон багтсан тус жагсаалтын хамгийн өртөг өндөртэй орнуудыг танилцуулья. Япон (102), Монгол (103), Сингапур (104), Кувейт (105), Исланд (106), Норвеги (107), Гана (108), Швейцарь (109), Хонконг (110), Багам (111), Бермуд (112).

Ойрын таван жилд БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлтийн 30 хувийг гангийн үйлдвэрлэл дангаараа бүрдүүлнэ гэж барууны шинжээчид мэдэгдэж байсан. Үүнтэй зэрэгцээд 6 жилийн турш тогтмол удаашралтай байсан Хятадын эдийн засаг гуравдугаар улирлын байдлаар огцом өсөж эхэлсэн билээ.

Мэдээж Хятад улс нүүрсний хэрэглээгээ нэмэх нь хөрш орнуудад тэр дундаа түүхий нүүрс, зэсийн баяжмал гаргах сонирхолтой манай улсын хувьд сайн мэдээ. Гэхдээ нөхцөл байдал Далай ламын айлчлалаас өмнө харьцангуй нааштай байсан юм. “Чалко”, “Эрдэнэс Тавантолгой” компаниудын нүүрсний монополь тээвэрлэлтийг 30 ам.доллараас тонн тутамд 50 ам.доллар болгож, дэлхийн зах зээлд 310 ам.долларт хэлбэлзэж буй баланс руу улам дөхүүлэхээр хоёр улсын засгийн газар ярилцаж эхлээд байсан. Үүнээс гадна Гашуун-Сухайт чиглэлийн 100 км төмөр замыг Хятадын тал хөнгөлттэй зээлээр барих болж, Тавантолгойн гацаанд байсан нүүрсний ордууд хөдөлгөөнд орох бололцоо алхам алхмаар нэмэгдэж байлаа. Гэвч?

Далай ламын үлдээсэн дарамт

БНХАУ-ын Гадаад явдлын яамны хэвлэлийн төлөөлөгч Гэн Шуан сүр дуулиантайгаар мэдэгдэл хийж, Монгол Улсыг XVI Далай ламыг эх орондоо хүлээн авахгүй байхыг анхааруулж, БНХАУ-ын Гадаад бодлогыг хүндэтгэхийг Улаанбаатараас шууд шаардсан юм. Шаардлага гурван удаа албан ёсоор манай улсын эрх баригчдад чиглэгдсэн ч Засгийн газар энэхүү айлчлалыг “Улс төрийн зорилгогүй” гэсэн болхи тайлбар тавьсан нь Хятадын талыг бүр ч ундууцуулсан гэх.Далай лам ирээд буцсанаас хойш урьдын найрсаг, харилцан наймаалцах сонирхолтой оршиж байсан Хятад улс шал өөр боллоо. Тэд эхэндээ манай Засгийн газрын гурван ч уулзалтыг хойшлуулж, манай талаас сонирхож байсан зээлийн хүсэлтийг бараг л цуцалчихсан. “Янаглан зовоох” дипломат арга барилаар Бээжингийн эрх мэдэлтнүүд биднийг шахаанд оруулж эхэлсэн явдал тухайн үед зөвхөн эхлэл байлаа.Одоо бол Хятадын талаас үзүүлж буй “дарамтууд” улам ч үргэлжлэх төлөвтэй байна. Энэ удаад тэд Гашуун-Сухайтаар дамжин Хятад руу нүүрсээ гаргадаг манай улсын экспортлогчд хатуурхаж эхлэв бололтой. Тодруулбал, Ганц-модны боомтод урд хөршүүд “засварлах, сэргээн барих, парк шинэчлэх” нэрээр гаалийн татвараа нэмээд авлаа. Хилээр нэвтэрч байгаа бүтээгдэхүүний тонн тутамд 8 юань, хилээр нэвтэрсэн автомашин бүрээс 10 юань, зэсийн баяжмалаас үнийн дүнгээс хамаарч 2 хувьтай хураамжийг тус тус авахаар болоод байна.

Нүүрсний үнийн өсөлт түр зуурынх

Манай улсын хувьд дэлхийн түүхий эдийн үнийн өсөлтийн супер циклийн үеийг ашиглаж чадаагүйгээр барахгүй төмөр зам барина барихгүй, том төслүүд хөдөлгөнө, үгүй гэж өнгөрсөн 7 жилийн турш хэрэлдэж, талцаж байсны улмаас нүүрс, зэсийн баяжмалын үнэ өндөр өсөлттэй байх үеийн боломжийг алдсан. Улмаар бонд босгож, зээл татаж, түүнийгээ маш чанаргүй төслүүдэд хөрөнгө оруулснаар эдийн засгийн богино-шатны хямралд орчихоод байна.Энэ л үед дэлхийн түүхий эдийн салбарт гэнэт савлагаа үүсч, нүүрсний үнэ өсөөд ирлээ. Яг үүнтэй зэрэгцээд, Америкт Бүгд Найрамдах нам Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялалт байгуулсан ба тэдний сонгуульд баримталсан гол зарчим нь нүүрс, зэсийн олборлолтоо нэмэгдүүлэх талынх байв.  Бас Хятад улсад гангийн үйлдвэрлэл нь сэргэж, Европ тивд агаарын бохирдлын эсрэг конвенцууд удааширч эхэлсэн билээ.Ийм үеийг түүхий эдийн зах зээлд “түр зуурын халуурал” гэж эдийн засагчид нэрлэдэг. Харин бид Хятадад нүүрсээ арай өндөр үнээр, бүр дэлхийн зах зээл дэх ханшаар нь зарчих гэсэн сонирхолдоо хөтлөгдсөн ч XIV Далай ламын гэнэтийн айлчлал Хятад болон манай улсын гадаад харилцаанд ноцтой зөрчил үүсгэсэн нь тодорхой байна. Цаашид урд хөрш бидэн рүү чиглэсэн ямар бодлого, үйл ажиллагаа явуулахыг хэлж мэдэхгүй юм.

2016 оны 12-р сарын 28-ны өдрийн 14 цагт Алтан фокус ххк -ний ерөнхий захиарал Д,Алтанцэцэг төрийн ордонд ерөнхийлөгчээс Монгол улсын "АЛТАН ГАДАС" одон авлаа Цаг хугацааны түүх болон үлдсэн Харилцагч байгуулага, хамт олны минь итгэл зүтгэл,та бүгдийн хөдөлмөрийн хүч билээ Та нартай байрлаа. Та нартаа Шинэ оны амжилтыг хүсэн ерөөе?